Atatürk resimleri ile tarihte bugün

[Av.Duygu Tekay]

13 ŞUBAT - FEBRUARY 13
Tarihte Bugün - Today in History

T.B.M.M. Başkanı Mustafa Kemal, Birinci İnönü Savaşı'nın geçtiği alanı gezerken
(Bozüyük, 10-15 Şubat 1921)

1925 - Doğu'da Ergani'nin Piran köyünde, haklarında eşkıya oldukları için tutuklama kararı olan köylülerin jandarmaya teslim olmayıp, ateş açmaları üzerine Şeyh Sait Ayaklanması başladı.

İngilizler, Orta Doğu'daki zengin petrol yataklarını denetim altında tutmak için daha Birinci Dünya Savaşı yıllarından itibaren bazı faaliyetlerde bulunmuşlardı. Bunlardan biri de Güneydoğu Anadolu'da kendi himayelerinde bir devletin kurulmasıydı. Lozan Antlaşması'yla bu oyun bozuldu. Fakat İngilizler, emellerinden vazgeçmediler. Lozan'da halledilemeyen Musul sorununun görüşüldüğü sırada, cumhuriyet rejimine karşı olanları kullanarak Güneydoğu ve Doğu Anadolu illerinin bir kısmında etkili olan bir ayaklanma çıkarttılar. Şeyh Sait isimli kişinin başkanlığında çıkmış olan bu ayaklanmaya Şeyh Sait Ayaklanması adı verilmiştir.

Şeyh Sait Ayaklanması, Ergani ilçesine bağlı Piran köyünde başladı (13 Şubat 1925). Kısa sürede etrafa yayıldı. Muş, Elazığ ve Diyarbakır yöresinde etkili olan ayaklanmanın bastırılması için hemen tedbirler alındı, önce sıkıyönetim ilân edilerek olaylar yatıştırılmaya çalışıldı. Bu yeterli olmayınca Başbakan Fethi Bey istifa etti.

3 Mart 1925'te başbakan olan İsmet İnönü, ayaklanmanın bastırılması için hükümete geniş yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu'nu TBMM'den çıkardı. Diğer taraftan ordu birlikleri harekete geçirildi. Yapılan plânlı askerî harekât ile, isyancılar dağıtılıp, elebaşıları yakalandı. Suçlular İstiklâl Mahkemelerinde yargılandılar. Suçlu görülenler çeşitli cezalara çarptırıldılar. Yapılan soruşturmada isyancıların bir kısmının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'na mensup oldukları belirlendi. Bunun üzerine parti 3 Haziran 1925'te kapatılarak, cumhuriyet rejimine yönelen önemli bir tehlike ortadan kaldırılmış oldu.

Kaynak: www.meb.gov.tr/belirligunler

[Av.Duygu Tekay]

14 ŞUBAT - FEBRUARY 14
Tarihte Bugün - Today in History

TBMM Başkanı Mustafa Kemal, Birinci İnönü Savaşı'nın geçtiği alanı gezerken
(Bozüyük, 10-15 Şubat 1921)

1925 - Ali Bey'in (Çetinkaya) vurduğu Kars mebusu Halit Paşa öldü.

1924 - Orduda çiftçi askerlere basit ziraat dersleri verilmesi hakkında kanunun kabulü.

1920 - Yenihan isyanı başladı.

[Av.Duygu Tekay]

15 ŞUBAT - FEBRUARY 15
Tarihte Bugün - Today in History

15 Şubat 1931
Dörtyol'da çocukları severken

15 Şubat 1931
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Dörtyol gezisinde bir çocuğu severken

TBMM Başkanı Mustafa Kemal, Birinci İnönü Savaşı'nın geçtiği alanı gezerken
(Bozüyük, 10-15 Şubat 1921)

1927 - İzmir'de Eski Eserler Müzesi açıldı.

1925 - Doğu'da Şeyh Sait ayaklanması.

1924 - İzmir'de halifeliğin lağvının kararlaştırılması.

1920 - Londra Konferansı'nda, İstanbul'un Türklere bırakılması kararı verildi.

[Av.Duygu Tekay]

16 ŞUBAT - FEBRUARY 16
Tarihte Bugün - Today in History

1925 - Tayyare Cemiyeti'nin teşekkülü. Sonraları "Türk Hava Kurumu" adını alacak olan "Türk Tayyare Cemiyeti" kuruldu.
THK Cumhuriyet'in ilanından 16 ay sonra 16 Şubat 1925'de Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün emirleriyle "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla kuruldu. Cemiyet'in kuruluş amacı; Türkiye'de havacılık sanayisini kurmak havacılığın askeri, ekonomik, sosyal ve siyasal önemini anlatmak; askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak; bütün bunlar için gerekli araç ve gereci hazırlamak; personeli yetiştirmek ve uçan bir Türk gençliği yaratmaktır. www.thk.org.tr
1925 - Şeyh Sait’e bağlı kuvvetler Genç ilinin merkezi Darahini’yi alarak kasabayı yağmaladı.
1920 - Atatürk'ün, Burdur Askerlik Şubesi Başkanı'na telgrafı: "Sık sık temasa gelindiği anlaşılan İtalyanlara karşı Kuvayi Milliye'nin hareket ve girişimleri hakkında gerçek bir ağız sıkılığı izlenmesi."

1920 - 2. Anzavur Ayaklanması.

Anzavur Biga ve yöresinde ikinci kez ayaklanmaya kalkıştı. Eski Edremit Kaymakamı Köprülü Hamdi Bey, hapisanede yatan Anzavur'un adamı olan Kara Hasan'ın çetesini yok edince, misillemeye girişen Anzavur Biga'da katliama girişti.

Maraş'ın kurtuluşundan sonra şehirde kalan Ermeniler, Dahiliye Nezareti'ne telgraf çekerek Fransızlardan yakınarak, kendilerine baskı yaparak Türklere karşı saldırmalarını istediklerini belirttiler.
1916 - Ruslar'ın Erzurum'u alışı.
Verdun Savaşı'nın başlaması.
Almanlar'ın Douaumont'u alışı.
Petain'in Verdun cephesi komutanı oluşu.

[Av.Duygu Tekay]

17 ŞUBAT - FEBRUARY 17
Tarihte Bugün - Today in History

1936 - Aralarında Urfa mebusu Ali Faik Ursavaş'ın da bulunduğu, Atatürk'e suikast girişiminden dolayı yargılanan 8 kişi beraat etti.

1930 - İstanbul'da Türk Gazeteciler Birliği kuruldu.

1926 - Türk Medeni Kanunu'nun kabulü.

Hukuksal düzenin çağdaş bir yapıya kavuşması yolunda en önemli adım olan Türk Kanun-ı Medenisi (Medeni Kanun) T.B.M.M.'de kabul edildi.

İsviçre Medeni Kanunu'nu esas alan kanunla, kişi, aile, miras ve eşya hukuku yeniden düzenlendi. Bu kanunla Türk vatandaşları arasında din, dil, ırk ve mezhep ayrımı sona erdi.

1926 - New civil code (based on the Swiss code) is adopted, effective October 4.

New civil code enacted: women gain equal civil rights.

1925 - Aşar (ondalık) vergisinin kaldırılması.

Osmanlı döneminden kalma ve esası köylünün ürününün belirli bir bölümünü ayni vergi olarak devlete vermesi temeline dayanan aşar vergisi kaldırıldı. Böylece köylü ağır bir yükten kurtuldu.

1923 - Gazi Mustafa Kemal'in, İzmir'de ilk Türkiye İktisat Kongresi'ni açması. 1923 İzmir'de iktisadi sorunları tartışmak, tüccar, esnaf, köylü ve işçilerin yeni ekonomik yapı içindeki işlevlerini belirlemek amacıyla Birinci Türkiye İktisat Kongresi toplandı.

Kongrede Mustafa Kemal, İktisat Vekili Mahmut Esat Bey (Bozkurt) ile kongre başkanlığına seçilen Kazım Karabekir birer konuşma yaptı.

1923 - Economic Congress in Izmir is held.

1921 - Bekir Sami Bey, Roma'da İtalya Dışişleri Bakanı Kont Sforza ile görüştü.

Bekir Sami Bey başkanlığındaki T.B.M.M. heyetinin Roma'ya varışı ve Bekir Sami Bey'in İtalya Dışişleri Bakanı Kont Sforza ile görüşmesi.

1920 - İstanbul Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Misak-ı Milli Beyannamesi'nin, basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı.

Misak-ı Milli Beyannamesi, 17 Şubat 1920 tarihinde, Edirne Milletvekili Mehmet Şeref (Aykut) Bey’in bir önergesinin kabulü ile Mecliste okunmuş, oybirliği ile benimsenmiştir. Ayrıca kabul edilen nihai metin basına dağıtılacak ve dünya parlamentolarına bildirilecekti.

1918 - A British force, under General Lionel Dunsterville, departed Baghdad on January 27th to gain control of the oil-rich Caspian region of western Persia. General Dunsterville's objectives were to stiffen the Georgian and Armenians against the Turks and block a possible German offensive from the Ukraine. The British occupied Enzeli on February 17th and Kirmanshah on February 25th. The Bolsheviks at Baku, however, threatened the British position and General Dunsterville was forced to withdraw to Hamadan in Persia. By the summer and bolstered by reinforcements, the British resumed their offensive, occupying Baku on August 4th, after the overthrow of the Bolshevik government on July 26th.

1917 - Atatürk'ün, Başkomutanlık Vekâleti'nce Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığı'na atanması ve acele hareketinin emredilmesi. (Atatürk, Arabistan ve Medine cephesinde oluşturulması düşünülen bu kuvvet komutanlığına Ordu Komutanı yetkisiyle, fakat 4. Ordu Komutanlığı emrinde olmak üzere atanmıştı).

[Av.Duygu Tekay]

18 ŞUBAT - FEBRUARY 18
Tarihte Bugün - Today in History

18 Şubat 1923
T.B.M.M. Başkanı Gazi Mustafa Kemal, Uşak'ta

18 Şubat 1935
Atatürk'ün, Antalya'ya üçüncü ve son gelişi, 1935 yılı Şubat ayına rastlar.
Atatürk 16 Şubat 1935'te Ege Vapuru ile İzmir'den hareket etmiş,
18 Şubat 1935 Pazartesi günü saat 13. 30'da Antalya iskelesine çıkmıştı.

Atatürk Evi Müzesi - Alanya

1935 - Müze, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün 18 Şubat 1935'te Alanya'ya yaptığı ziyaret sırasında bir süre kaldığı evdir. Ev, sahibi Tevfik Azakoğlu tarafından Kültür Bakanlığı'na bağışlanarak 1987 yılında müze haline getirilmiştir. 19. yüzyıl Türk mimarisinin özelliklerini yansıtan bahçe içinde üç katlı binanın giriş katında Atatürk'ün kişisel eşyaları, fotoğraflar, Atatürk'ün Alanyalılara gönderdiği telgraf ve diğer tarihi belgeler sergilenmektedir. Üst katın odaları ise geleneksel bir Alanya evinin etnografik eşyalarıyla donatılmıştır.

1935 - Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair kanunun yayınlanması.

1929 - Darülfunun'da hocalar Köprülüzade Fuat Bey başkanlığında toplanarak bilimsel terimleri Türkçeleştirme çalışmalarına başladı.

1921 - Ali Fuat Paşa'nın Moskova'ya varışı. Sovyet elçisi Budu Minivani'nin Ankara'ya gelişi.

Yusuf Kemal Bey (Tengirşenk) ile Rıza Nur Bey'in bulunduğu Türk delegasyonu yardım anlaşması için Moskova'ya vardı.

Londra'ya giden Türk heyeti Roma'da eski Maliye Nazırı Cavit Bey ile görüştü.

1920 - Milli Misak, İstanbul Meclisi'nce yayımlandı.

1920 - Anzavur'a bağlı kuvvetler eski Edremit kaymakamı Hamdi Bey'i yakalayarak, öldürüp cesedini Biga'da teşhir ettiler.

[Av.Duygu Tekay]

19 ŞUBAT - FEBRUARY 19
Tarihte Bugün - Today in History

19 Şubat 1923
İzmir’den dönüşünde Uşak’ta karşılanışı

Ataturk being welcomed in Uşak after his visit to Izmir (February 19 1923)

1932 - Halkevleri'nin açılışı.

Cumhuriyet'in siyasal ve kültürel ideolojisini halka benimsetmek ve yaymak amacıyla Halkevleri kuruldu. Feshedilen Türk Ocakları'nın işlevini de yüklenmesi düşünülen Halkevleri'nin amacını CHP Genel Sekreteri Recep Peker; "ulusu katılaştırmak, sınıfsız katı bir kitle haline getirmek" biçiminde açıkladı.

1932 - People's Houses opened.

1920 - Müttefiklerin tehdit ültimatomları, İstanbul Hükümeti'nce yayımlandı.

1920 - Sadrazam Ali Rıza Paşa ile Dahiliye ve Bahriye nazırlarının İstanbul'da "Felah-ı Vatan Grubu" toplantısına gelmeleri ve sadrazamın Kuvay-ı Milliye aleyhine konuşması.

1919 - Karadeniz Bölgesindeki Rum faaliyetlerine karşı Samsun'da, "Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin kuruluşu.

Hükümet almış olduğu bir kararla kapatılan gazetelerin yerine yenilerinin çıkmasını yasakladı.

1915 - İngiliz ve Fransız harp gemilerinin, Çanakkale Boğazı'nın giriş tabyalarını topa tutması ve karaya asker çıkarma girişimi.

Müttefik Donanması'nın Boğaz'ın dış tabyalarını bombalamaya başlaması (Bombardıman aralıklarla 7 Mart'a kadar sürecektir).

1915 - The Gallipoli Campaign begins. Allied warships shell Dardanelles. British and French naval attack on the Dardanelles.

This was the first allied attempt to force a passage through the Dardanelles and attack the heart of the Ottoman Empire. Its failure ultimately led to the ill-fated Gallipolli campaign.

Dardanelles: Admiral Carden's first bombardment of Dardanelles defences (the second is conducted on February 25).

The first attack on the Dardanelles begins when a strong Anglo-French task force, including the British battleship HMS Queen Elizabeth, bombards Turkish artillery along the coast.

[Av.Duygu Tekay]

20 ŞUBAT - FEBRUARY 20
Tarihte Bugün - Today in History

1917 - Atatürk'ün, akşam, davet üzerine Avusturyalı subayların düzenlediği yemekte bulunması.
1930 - Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu kabul edildi.
1914 - İstanbul'da ilk elektrikli tramvay sefere başladı.